Προς τον κ. Υπουργό Υγείας

ΘΕΜΑ: Για πόσο καιρό ακόμη οι ασθενείς θα περιμένουν το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τις μεταμοσχεύσεις;

Με τις διατάξεις του ν.3984/2011 ρυθμίστηκαν οι γενικές αρχές και οι προϋποθέσεις αφαίρεσης οργάνων από ζώντες και θανόντες δότες με σκοπό τη μεταμόσχευση στο ανθρώπινο σώμα. Επίσης ενσωματώθηκε στην ελληνική νομοθεσία η Οδηγία 2010/53/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 7ης Ιουλίου σχετικά με τα πρότυπα ποιότητας και ασφάλειας των οργάνων αυτών μαζί με μέτρα υλοποίησής της, ενώ ενισχύθηκε και το πλαίσιο ποινικών διατάξεων για την καταπολέμηση του εμπορίου οργάνων. Σύμφωνα με τον ανωτέρω νόμο το Υπουργείο Υγείας υποβάλλει έκθεση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή (πριν από τις 27 Αυγούστου 2013) και, στη συνέχεια, ανά τριετία για τις δραστηριότητες που πραγματοποιούνται κατ' εφαρμογή των διατάξεων του νόμου και για την πείρα που αποκτάται κατά την εφαρμογή του.

Στη συνέχεια με τον ν.4512/2018 προστέθηκαν διατάξεις, που αφορούσαν την κάρτα δότη του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων (ΕΟΜ) καθώς και τη διαδικασία μεταμόσχευσης οργάνων στην περίπτωση του συναισθηματικού δότη.

Στην Ελλάδα σήμερα σύμφωνα με τα στοιχεία του ΕΟΜ λειτουργούν 6 μονάδες μεταμόσχευσης οργάνων, 6 μονάδες μεταμόσχευσης ιστών και 6 μεταμόσχευσης κυττάρων. Δυστυχώς η Ελλάδα παραμένει ουραγός στις μεταμοσχεύσεις στην ΕΕ αλλά και σε όλο τον ανεπτυγμένο κόσμο. Το 2018 - έως το τέλος Οκτωβρίου - υπήρξαν μόνο 35 δότες και πραγματοποιήθηκαν 79 μεταμοσχεύσεις από πτωματικό δότη. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση των μεταμοσχεύσεων νεφρού όπου το πρώτο δεκάμηνο του 2018 πραγματοποιήθηκαν 54 από πτωματικό δότη και 54 από ζώντα (συγγενή) δότη, ενώ η αναμονή στη λίστα για μεταμόσχευση νεφρού ξεπερνάει τα δέκα έτη με εγγεγραμμένους 1250 ασθενείς.

Σύμφωνα με τον ΕΟΜ, πέρυσι το 52% των συγγενών δυνητικά δοτών οργάνων αρνήθηκαν τη δωρεά οργάνων με βασικούς λόγους δισταγμού ή ακόμα και άρνησης, την έλλειψη ενημέρωσης όπως και η άγνοια ή η προκατάληψη, (ποσοστό 65%), και την έλλειψη εμπιστοσύνης στο σύστημα Υγείας (ποσοστό 45%).

Η χώρα μας βρίσκεται σταθερά στις τελευταίες θέσεις της ΕΕ στη δωρεά οργάνων με τον αριθμό των δοτών ανά εκατομμύριο πληθυσμού να κυμαίνεται την τελευταία δεκαετία σε 3,5 έως 6 άτομα, την στιγμή που η Ισπανία έφτασε πέρυσι στους 47 δότες, η Ιταλία τους 28,9 και η Πορτογαλία τους 34,1 ανά εκατομμύριο πληθυσμού, αντίστοιχα.

Σύμφωνα με δηλώσεις του προέδρου του ΕΟΜ, η βασική διαφορά είναι ότι η Πορτογαλία για παράδειγμα, έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στην ευαισθητοποίηση του πληθυσμού μέσω της επιμόρφωσής του. Επίσης το σύστημα Υγείας της, διαθέτει πόρους, σε ανθρώπους και χρόνο για την αναζήτηση δοτών. Στο σύνολο δε, των χωρών της ΕΕ, εντός των νοσοκομείων υπάρχουν συντονιστές μεταμοσχεύσεων που ασχολούνται αποκλειστικά με την αναζήτηση και τη δωρεά οργάνων.

Από τα παραπάνω συνάγεται ότι η ψήφιση νομοθετικών πλαισίων δεν είναι αρκετή. Είναι ζήτημα ζωής ή θανάτου για κάποιους ανθρώπους να υπάρξει ένα συγκεκριμένο και δυναμικό πλαίσιο δράσης. Είναι απαραίτητη η εφαρμογή ενός μοντέλου μεταμοσχεύσεων αντίστοιχου εκείνων των κρατών της ΕΕ, προσαρμοσμένου στα δεδομένα της Ελλάδας. Συγκεκριμένα χρειάζεται η δημιουργία ενός αξιόπιστου δικτύου ιατρών συντονιστών σε όλα τα μεγάλα νοσοκομεία, η παροχή κινήτρων ώστε αυτά να ευνοούν τη συνεχή και δυναμική δράση, και φυσικά η επαρκής και διαρκής ενημέρωση της ελληνικής κοινωνίας προκειμένου να εξαλειφθεί η δυσπιστία που μπλοκάρει τους δυνητικούς δωρητές και τους συγγενείς τους.

Κατόπιν αυτών ερωτάται ο κ. Υπουργός:

1. Προτίθεται η Κυβέρνηση να αναπτύξει και να εφαρμόσει ένα Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τις μεταμοσχεύσεις όπως άλλωστε αυτό είχε αναδειχθεί και αναφερθεί παρουσία του Υπουργού Υγείας, τον Ιούλιο του 2017 και στην αρμόδια Επιτροπή Κοινωνικών Υποθέσεων της Βουλής; Αν ναι, σε ποιο στάδιο βρίσκεται η προετοιμασία και εκπόνηση του σχετικού Εθνικού Σχεδίου Δράσης και ποιοι οι εμπλεκόμενοι φορείς;

2. Εξετάζεται η δημιουργία ενός δικτύου έμπειρων ιατρών συντονιστών στις μεγάλες νοσοκομειακές μονάδες;

3. Ποια η πρόοδος η οποία έχει επιτευχθεί για τη δημιουργία καμπάνιας ενημέρωσης και επιμόρφωσης των πολιτών σχετικά με τις μεταμοσχεύσεις και την ανάγκη δωρεάς οργάνων; Ποιες συγκεκριμένες δράσεις έχετε εξετάσει για την υλοποίησή της και με ποιους άλλους φορείς έχετε διερευνήσει συνέργειες και συνεργασίες;

4. Με ποιες ουσιαστικές ενέργειες σκοπεύετε να αυξήσετε την εμπιστοσύνη των πολιτών προς το σύστημα Υγείας της χώρας μας, τουλάχιστον όσον αφορά στη διαδικασία δωρεάς οργάνων;

Οι ερωτώντες Βουλευτές
Σταύρος Θεοδωράκης – Α΄ Θεσσαλονίκης
Γιώργος Αμυράς – Β’ Αθηνών
Σπύρος Δανέλλης – Ηρακλείου
Σπύρος Λυκούδης – Α’ Αθηνών
Γιώργος Μαυρωτάς – Αττικής
Γρηγόρης Ψαριανός – Β’ Αθηνών