Του Βασίλη Βαμβακά

Πριν 8 χρόνια η ελληνική κοινωνία ήταν έτοιμη να παίξει κορώνα-γράμματα την παραμονή της στην Ε.Ε. Η ίδια κοινωνία σήμερα τιμωρεί πολιτικά οτιδήποτε ενισχύει τη λογική τυχοδιωκτισμού και «όμορφης» αναμπουμπούλας που πριν μια δεκαετία είχε κερδίσει ιδεολογική ηγεμονία σε όλα τα επίπεδα. Η οικονομική κρίση και η συνακόλουθη πολιτική κρίση άλλαξε την Ελλάδα, μετατόπισε το κέντρο βάρους σε εντελώς διαφορετικές ιδεολογικές και αξιακές προτιμήσεις της, χωρίς να το καταλάβουν πραγματικά όσοι επωφελήθηκαν από το χάος της προηγούμενης δεκαετίας. Το διεθνές περιβάλλον αποσταθεροποίησης και κινδύνου απομάκρυνε κάθε διάθεση για πολιτικούς πειραματισμούς και εσωτερική κυβερνητική αβεβαιότητα.

Τα αίτια της εκλογικής κατάρρευσης του ΣΥΡΙΖΑ ήδη έχουν αναλυθεί αρκετά: ασαφής στρατηγική συμμαχιών, φιλικές κινήσεις απέναντι σε κόμματα που λίγα χρόνια πριν τα κατονόμαζε προδοτικά (βλ. ΠΑΣΟΚ), κλείσιμο του ματιού στον ακροδεξιό αντισυστημισμό, όχι τώρα των ΑΝΕΛ αλλά των οπαδών του Κασιδιάρη, ξεκάθαρο άνοιγμα στην καραμανλική δεξιά (βλ. Αντώναρος), αποκάλυψη της γνωστής λύσης εύρεσης πόρων μέσω της φορολογικής αφαίμαξης της μεσαίας τάξης (βλ. «λάθος» Κατρούγκαλου), χρίσμα σε νέα πρόσωπα της πολιτικής μνησικακίας (βλ. Έλενα Ακρίτα) ή ανοχής των παλαιών γνωστών φυσιογνωμιών της συνωμοσιολογικής μισαλλοδοξίας (βλ. Παύλος Πολάκης), άρνηση αποδοχής των πορισμάτων της δικαιοσύνης (βλ. καταδίκη Νίκου Παππά) και άλλα πολλά. Κινήσεις που παρά τη ρητορική προσπάθεια του κόμματος για σύγκλιση προς το κέντρο, επιβεβαίωναν ότι ο ΣΥΡΙΖΑ παραμένει στον πυρήνα και στην ηγεσία του ένα κόμμα που επενδύει στην ανέξοδη πόλωση, στην υποτίμηση των θεσμών, στην παραποίηση της πραγματικότητας, όσο και αν αυτή παραμένει δύσκολη ή με μελανά σημεία.

Δίπλα σε όλα αυτά όμως, θα πρέπει να επισημανθεί η πλήρης απομάγευση της ελληνικής κοινωνίας από το πρόσωπο που οδήγησε αναμφισβήτητα τον ΣΥΡΙΖΑ στην πρωτόγνωρη επιτυχία της προηγούμενης δεκαετίας. Ο Αλέξης Τσίπρας δεν είχε πια κανένα στοιχείο από αυτά που γοήτευσαν μεγάλο μέρος του εκλογικού σώματος στη δεκαετία του 2010. Η νεότητα, το βασικό του προσόν, έχει αντικειμενικά παρέλθει τόσο βιολογικά όσο και υφολογικά, όσα στιλιστικά λίφτινγκ και αν επιχειρηθούν. Και μόνο να δει κανείς τη συνέντευξή του σε γνωστή YouTuber ή τα βίντεο που αναρτούσε στο TikTok θα καταλάβει πολύ εύκολα την προσπάθειά του να σκηνοθετήσει απολύτως άτεχνα το προφίλ του πολιτικού που μιλάει τη γλώσσα της νεολαίας και μπορεί να πει καμία ατάκα ή λέξη που ανήκει στο ρεπερτόριό της. Αν προσθέσουμε το γεγονός ότι οποιαδήποτε επίκληση στον παλιό ριζοσπαστισμό ή οι σοσιαλδημοκρατικές κορώνες προσέκρουαν στην πρόσφατη κυβερνητική του θητεία, θα καταλάβουμε ότι πέρα από το στενό εκλογικό ακροατήριο του κόμματος ή κάποιων παλιών αντιδεξιών αντανακλαστικών, η μέχρι πρότινος θαυμαστή δεξιότητα του Αλέξη Τσίπρα στην πολιτική επικοινωνία, σήμερα δημιουργούσε περισσότερο την αίσθηση του γελοίου και του προσποιητού παρά το οποιοδήποτε ενδιαφέρον ή πολιτική έλξη.

Ο «τσιπρισμός» αποδομήθηκε από την ίδια την πραγματικότητα. Το ίδιο και ο συνακόλουθος «βαρουφακισμός». Οποιαδήποτε επίκληση σε ανεδαφικές ή εξόφθαλμα ψηφοθηρικές λογικές ναυάγησε. Οποιαδήποτε ναρκισσιστική χειρονομία ριζοσπαστισμού έπεσε στο κενό. Η υποτίμηση της νοημοσύνης του εκλογικού σώματος μέσα από την καλλιέργεια μιας συλλογικής αυταπάτης δεν είναι πια αποτελεσματική μέθοδος πειθούς. Ποιο νέο ή νέα να πείσεις σήμερα ότι, αν μπει σε μια σχολή με βαθμό κάτω από τη βάση, θα είναι για το καλό του; Ποιος είναι τόσο αφελής που να πιστέψει ότι οι μειωμένες προσδοκίες θα του φέρουν το οποιοδήποτε αποτέλεσμα; Ποιος μπορεί να πειστεί ότι η σημερινή Ελλάδα είναι ολοκληρωτική χώρα όπως παρουσιάστηκε από τους επικοινωνιακούς μηχανισμούς του ΣΥΡΙΖΑ και τον ίδιο τον αρχηγό του; Όπως αποδείχτηκε, κανείς δεν πείθεται σήμερα με καιροσκοπικές λογικές και πομφόλυγες αντισυστημισμού.

Θα ήταν βέβαια λάθος να αναγνωστεί το αποτέλεσμα των εκλογών ως ήττα του εγχώριου ριζοσπαστισμού συνολικά. Η απλή αναλογική διευκόλυνε το εκλογικό σώμα να επιλέξει κόμματα και πολιτικούς με στοιχεία διαμαρτυρίας, ανεξάρτητα από το εάν αυτά τελικά μένουν χωρίς κοινοβουλευτική εκπροσώπηση. Η αποχή αλλά και ακροδεξιές ή ακροαριστερές επιλογές δείχνουν ότι υπάρχει ακόμη ένα μεγάλο μέρος της ελληνικής κοινωνίας που στρέφει της πλάτες του στο πολιτικό σύστημα, που το αποδοκιμάζει σθεναρά, αλλά που σε αυτή την αποδοκιμασία πια συγκαταλέγεται ξεκάθαρα ο ΣΥΡΙΖΑ, παρότι αυτός προσπαθεί συνέχεια να απευθυνθεί σε αυτό το μέρος της ελληνικής κοινωνίας.

Δημοσιεύθηκε στην Athens Voice

22/05/2023