Του Σπύρου Λυκούδη

Η δεκαετία που αφήνουμε πίσω μας, η δεκαετία της βαθιάς κρίσης, έφερε τη χώρα σε οριακά επίπεδα.

Με την οικονομία σε σύνθλιψη, την κοινωνία σε απόγνωση και το πολιτικό σύστημα σε υστέρηση και ανεπάρκεια, η χώρα βάδιζε σύριζα στον γκρεμό.

Βρέθηκε μια ανάσα πριν την αυτοκτονία της και τελικώς διεσώθη από την καταστροφή, επειδή άντεξαν η Δημοκρατία και οι θεσμοί της, επειδή παρέμεινε στην ευρωπαϊκή οικογένεια, επειδή επικράτησε το ένστικτο της αυτοσυντήρησης και επειδή έστω και μέσα από παλινωδίες ο πολιτικός κόσμος στο σύνολό του φάνηκε την κρίσιμη στιγμή να προχωρά στις ψύχραιμες και ορθές επιλογές.

Η κρίση αυτά τα χρόνια δημιούργησε νέα δεδομένα. Ανέδειξε τα μεγάλα προβλήματα της ελληνικής κοινωνίας, συσσωρευμένα από την Μεταπολίτευση και μετά, αν και δεν πρέπει να ξεχνάμε ποτέ πως με όλα τα προβλήματα της, σ’ αυτά τα 40-45 Μεταπολιτευτικά χρόνια η χώρα έκανε μεγάλα βήματα προόδου με σημαντικούς σταθμούς, την ένταξή μας στην Ευρωπαϊκή οικογένεια και στην Ευρωζώνη.

Δεν προχωρήσαμε όμως στις διαρθρωτικές αλλαγές και στις μεταρρυθμίσεις που ήταν επιβεβλημένες να γίνουν σε ένα σύγχρονο ευρωπαϊκό κράτος, με βάση και το ευρωπαϊκό κεκτημένο. Και δεν έγιναν, για να μην θιγούν συντεχνιακά και άλλα συμφέροντα ειδικών ομάδων, με επιρροή στο πολιτικό σύστημα και το κράτος. Είχαμε μεγάλες περιόδους κατά τις οποίες ασκήθηκαν άφρονες οικονομικές πολιτικές, βασισμένες στον φτηνό ξένο δανεισμό της χώρας και σε μια πελατειακή αντίληψη αναδιανομής των όποιων οικονομικών πόρων, χωρίς να παράγεται νέος πλούτος. Αποτέλεσμα όλων αυτών των πολιτικών ήταν να δημιουργηθεί ένας τεράστιος γραφειοκρατικός και αναποτελεσματικός κρατικός μηχανισμός, ο οποίος μεγάλωνε και λειτουργούσε χωρίς αξιοκρατία, μακριά από τις πραγματικές ανάγκες της κοινωνίας, στην βάση εξυπηρέτησης ημετέρων κομματικών και συντεχνιακών συμφερόντων.

Οι πολιτικές δυνάμεις που διαχειρίστηκαν αρχικά την κρίση δεν μπόρεσαν να σχεδιάσουν και να υλοποιήσουν ένα Εθνικό Σχέδιο αντιμετώπισής της, αλλά περιορίστηκαν σε μια απλή διαχείριση των μνημονιακών υποχρεώσεων της χώρας, απέναντι στους εταίρους και δανειστές μας. Αλλά και οι δυνάμεις που αντιπολιτεύθηκαν τις πολιτικές αυτές περιορίστηκαν σε έναν άγονο λαϊκισμό και σε στείρες αντιμνημονιακές καταγγελίες, χωρίς να αντιπροτείνουν ένα πειστικό και ρεαλιστικό σχέδιο για να αποτύχουν έτσι με τη σειρά τους και με πιο εκκωφαντικό τρόπο.

Η κρίση λοιπόν, καθώς εξελισσόταν, επιβεβαίωνε προβλήματα και διέψευδε ανυπόστατες βεβαιότητες και κάθε λογής φενακισμούς.

Διαμορφώθηκαν αυτά τα χρόνια πολιτικές που παρήγαγαν μύθους, ψευδαισθήσεις, αυταπάτες και συμπεριφορές που οδηγούσαν σε δηλητηριασμένη ατμόσφαιρα όχι απλώς πολιτικού φανατισμού αλλά πολιτικού παροξυσμού και αλόγιστων παθών.

Ο πολιτικός λόγος βυθίστηκε μέσα στον εμφυλιακό λόγο.

Σήμερα μπαίνουμε στη νέα φάση διανύοντας την ύστερη αλλά ίσως όχι την τελευταία φάση της κρίσης.

Το κατώφλι της νέας δεκαετίας η ελληνική κοινωνία θα το διαβεί με επίγνωση της πραγματικότητας, αυτού δηλαδή που άφησε πίσω της και των νέων προκλήσεων που έχει μπροστά της;

Θα συνειδητοποιήσει ότι την εθνική μας τύφλωση, την ακρισία και τον αυτοκτονικό μας ωχαδερφισμό τα πληρώσαμε ακριβά, τα πληρώνουμε ακόμα και θα τα πληρώνουμε ακόμα πιο πολύ αν συνεχίζουμε στους ίδιους δρόμους;

Θα αντιληφθούμε ως πολιτικό σύστημα ότι η αυτογνωσία και η ορθή εκτίμηση των δυνατοτήτων μας αλλά και των περιορισμών μας εσωτερικών και εξωτερικών, είναι στοιχείο υπαρξιακό για τη χώρα;

Θα συγκρουστούν οι πολιτικές δυνάμεις στο πραγματικό πεδίο πολιτικής που είναι οι αιτίες των προβλημάτων και η αναζήτηση προτάσεων και λύσεων ή θα μονομαχούμε λυσσωδώς για τα συμπτώματα;

Θα ανοιχτούμε στα καθαρά πεδία της Πολιτικής ή θα μηρυκάζουμε την μιζέρια μας;

Η νέα δεκαετία είναι μπροστά μας. Χρειάζεται μόνο η αφύπνιση των πολιτικών δυνάμεων και η συμμετοχή της κοινωνίας.

Δημοσιεύθηκε στα ΝΕΑ

04/01/2020