Με ιδιαίτερη χαρά δέχτηκα την πρόσκληση  του Σπύρου Λυκούδη για συμμετοχή στη σημερινή συζήτηση και τον ευχαριστώ. Με το Σπύρο και με πολλούς άλλους από εσάς έχουμε συναντηθεί πολλές φορές στο παρελθόν, στους πολιτικούς αγώνες για το «δημοκρατικό δρόμο προς το σοσιαλισμό με δημοκρατία και ελευθερία», την «ανανέωση της αριστεράς», τους «στόχους του έθνους» μέσα στην «ενωμένη Ευρώπη των λαών και των εργαζομένων», για τον εκσυγχρονισμό της χώρας.

Πιστεύω να συμφωνείτε ότι οι στόχοι αυτοί εξακολουθούν να αποτελούν ένα ισχυρό ιδεολογικοπολιτικό οπλοστάσιο που μας ενώνει και καθοδηγεί τους πολιτικούς σχεδιασμούς και τις προσπάθειες μας για την κεντροαριστερά, μέχρι και σήμερα.

Θα μου επιτρέψετε να κάνω, τρεις συν μία τοποθετήσεις-διαπιστώσεις.

Α) Μαζί με τους διαχρονικούς μας στόχους, είναι γνωστό ότι αυτό που επιδιώκουμε κατά προτεραιότητα το τελευταίο διάστημα, είναι η ενότητα, η ανανέωση και η ανασυγκρότηση του κεντροαριστερού χώρου, ως μιας συμμαχίας των πολιτικών ρευμάτων της σοσιαλδημοκρατίας, της ανανεωτικής αριστεράς, του προοδευτικού κέντρου, της πολιτικής οικολογίας.

Δοκιμάστηκαν, πολλοί τρόποι τα τελευταία χρόνια για να το πετύχουμε (Φόρουμ, 58, ΕΛΙΑ, ΔΗΜΑΡ, Δημ., Συμπαρ., Ποτάμι) μέσα από εγχειρήματα που πρόβαλαν, είτε την ιστορική συνέχεια σχημάτων και προσώπων, είτε το νέο σε αντιδιαστολή με το παλιό, είτε σε μίγματα των δύο αυτών εκδοχών. Πρέπει να παραδεχθούμε ότι παρά τις κάποιες παροδικές αναλαμπές, τα εγχειρήματα αυτά δεν πέτυχαν τους στόχους αξιολογώντας τα με κριτήρια την ενότητα, την ανανέωση και, κυρίως, την ανάκαμψη όλου του χώρου.

Σήμερα, δημιουργούνται οι συνθήκες για να προχωρήσουμε, για πρώτη φορά από κοινού, αντλώντας διδάγματα από τις προηγούμενες εμπειρίες, καθώς παραμένει έντονη και πιεστική η ανάγκη και η απαίτηση του κόσμου μας, για ένα ενιαίο ισχυρό προοδευτικό πόλο, πριν παγιωθεί ένα νέο δικομματικό σκηνικό και πριν οδηγηθούμε σε περαιτέρω συρρίκνωση ενός ιστορικού κοινωνικού και πολιτικού ρεύματος που στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες παραμένει δύναμη εξουσίας και δεύτερη δύναμη στο Ευρωκοινοβούλιο.

Πρέπει όμως να κινηθούμε γρήγορα, καθώς τα περιθώρια χρόνου είναι ασφυκτικά, οι δε κίνδυνοι μεγαλώνουν για τη χώρα, με η πολύπλευρη κρίση να οξύνεται, στην οποία μάλιστα προστίθενται νέα τεράστια προβλήματα όπως το προσφυγικό-μεταναστευτικό. Και ασφαλώς ο πολιτικός μας χώρος δεν μπορεί και δεν πρέπει να ανοικοδομηθεί πάνω στα ερείπια της χώρας, αλλά να αναζητήσει έγκαιρα νέες ευκαιρίες για να ασκήσει το δικό του ρόλο.

Β) Πριν ένα χρόνο, μεγάλη μερίδα συμπολιτών μας που απόθεσαν τις ελπίδες τους σε μια αλλαγή στο κυβερνητικό τιμόνι, σήμερα διαπιστώνουν ότι η ετερόκλητη κυβερνητική συμμαχία ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ αδυνατεί να υλοποιήσει έστω και ένα ελάχιστο μέρος όσων υποσχέθηκε.

Αντίθετα συσσωρεύει νέα δεινά που βαθαίνουν την κρίση, κρύβοντας την αδυναμία της πίσω από μια διχαστική ρητορική και μικροκομματικές καθεστωτικές πρακτικές κρατισμού και εθνολαϊκισμού, αλλά και πρακτικές του ρουσφετιού και της αναξιοκρατίας που αποτελούσαν τις γνωστές παθογένειες του παλιού πολιτικού συστήματος τις οποίες πλήρωσε ακριβά η χώρα. Κύριος στόχος τους, όχι η αναζήτηση συναινέσεων και βιώσιμων λύσεων, αλλά πρώτιστα η άλωση του κράτους για την εδραίωση της εξουσίας τους.

Ισχυρίζονται βέβαια ότι κληρονόμησαν τα προβλήματα, αλλά η πραγματικότητα είναι ότι παρέλαβαν τη χώρα με απτά στοιχεία ανάκαμψης και με ορατό το τέλος των μνημονίων και την οδήγησαν σε νέα ύφεση και αστάθεια, στο τρίτο μνημόνιο, σε ένα αχρείαστο δημοψήφισμα του ΟΧΙ που έγινε ΝΑΙ, στη μαζική φυγή επιχειρήσεων, εργαζομένων και κεφαλαίων, στο κλείσιμο των τραπεζών, στα capitalcontrols, στην νέα υπερφορολόγηση, στην παντελή έλλειψη επενδυτικής και αναπτυξιακής λογικής και προσπάθειας.

Είναι φανερό ότι τα δήθεν αντιμνημόνια και οι ψεύτικες υποσχέσεις για έξοδο από την κρίση, χωρίς επώδυνα μέτρα, έπεσαν στο κενό, προκαλώντας την απογοήτευση και τον αναχωρητισμό των πολιτών και καλλιεργώντας μια λογική ισοπεδωτικού εξορκισμού όλης της μεταπολίτευσης που ακυρώνει κάθε μεταρρυθμιστική και αναπτυξιακή προσπάθεια που χρειάζεται η χώρα.

Μέσα σε αυτό το κλίμα, είναι ορατοί οι κίνδυνοι ενίσχυσης ακραίων απολιτικών, αντιδημοκρατικών και αντιευρωπαϊκών λογικών. Η δεξαμενή υποδοχής της δυσαρέσκειας από το ΣΥΡΙΖΑ, δεν ακόμη ορατό το που θα στηθεί, όπως δείχνουν τα μέχρι σήμερα δημοσκοπικά δεδομένα.

Είναι επομένως, υποχρέωση και ευκαιρία των δημοκρατικών προοδευτικών δυνάμεων να επικοινωνήσουν ξανά με τους πολίτες, τώρα που οι μύθοι κατέρευσαν. διαμορφώνοντας μια νέα αξιόπιστη και συμμετοχική σχέση πολιτών-πολιτικής.

Γ) Η ανάδειξη του Κ. Μητσοτάκη στην ηγεσία της ΝΔ δεν απαντά αυτόματα στα ερωτήματα για το αν και πότε η ίδια η ΝΔ θα αλλάξει τα παλαιοκομματικά της χαρακτηριστικά, ώστε να απαλλαγεί από τις παθογένειες της που οδήγησαν στη χρεοκοπία της χώρας την περίοδο 2004-2009 με τις κυβερνήσεις του Κ. Καραμανλή.

Ας μην ξεχνάμε επίσης, ότι η ΝΔ πρωτοστάτησε και συναγωνίζοταν το ΣΥΡΙΖΑ στον αντιμνημονιακό λαϊκισμό με τα Ζάππεια και τα δήθεν ισοδύναμα του Α. Σαμαρά, υπονομεύοντας έτσι την εθνική προσπάθεια, ανεβάζοντας το κόστος εξόδου από την κρίση και διευκολύνοντας την κατάληψη της εξουσίας από τον ΣΥΡΙΖΑ.

Παρόλα αυτά, αν προχωρήσει η μετεξέλιξη της ΝΔ σε σύγχρονη ευρωπαϊκού τύπου συντηρητική παράταξη, εκφραστή των συντηρητικών κοινωνικών και πολιτικών δυνάμεων, όπως συμβαίνει και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, αυτό θα αποτελέσει θετική εξέλιξη για το πολιτικό σύστημα της χώρας.

Με την έννοια αυτή, οι εξελίξεις στην ΝΔ δεν μπορούν να αποτελέσουν στρατηγική απειλή για τη Σοσιαλδημοκρατία. Όμως, έστω και συγκυριακά, η δικομματική πόλωση δημιουργεί κινδύνους για το εύρος της επιρροής της κεντροαριστεράς, σε μια δύσκολη για τη χώρα περίοδο. Αυτό φυσικά είναι υπόθεση κυρίως της κεντροαριστεράς να το αποτρέψει και να το μετατρέψει σε ευκαιρία, με τη δική της μετεξέλιξη και προσαρμογή στις σύγχρονες πολιτικές απαιτήσεις, με βάση τις σημερινές ανάγκες των πολιτών.

Δ) Το κύριο ερώτημα της σημερινής συζήτησης είναι ακριβώς αυτό. Το πώς δηλαδή θα μπορέσει η χώρα να αποκτήσει μια σύγχρονη μεταρρυθμιστική κεντροαριστερά που θα ανακόψει, με τις πολιτικές και πρακτικές της, το νέο δικομματισμό.

Είναι γεγονός ότι οι δυσκολίες αυξάνονται καθώς η αμφισβήτηση της πολιτικής από τους πολίτες συμπαρασύρει όλους τους πολιτικούς χώρους, όπως δείχνουν τα υψηλά ποσοστά αποχής και οι πρακτικές συνολικής απαξίωσης του πολιτικού συστήματος που εισήγαγε η σημερινή κυβέρνηση ως αντιπολίτευση, νομιμοποιώντας τον πολιτικό πολιτισμό της πλατείας και του γιουχαΐσματος.

Γιαυτό, δεν αρκούν πια οι αντιπολιτευτικές κορώνες, οι εύκολες εξαγγελίες, τα προγράμματα στα χαρτιά και η λειτουργία των πολιτικών μας φορέων με το συνήθη τρόπο.

Χρειάζεται κάτι περισσότερο, ώστε να αρθούν οι επιφυλάξεις και η αποστασιοποίηση των πολιτών, με αφετηρία μια νέα, ολοκληρωμένη και αξιόπιστη προγραμματική πρόταση, αλλά και με μια νέα ενιαία πολιτική φυσιογνωμία και λειτουργία που θα συνδιαμορφωθεί μετά από διάλογο, για να  κινητοποιήσει και να συνεγείρει τη μεγάλη κοινωνική βάση της παράταξης.

Στο πλαίσιο αυτό είναι απαραίτητο να απευθυνθούμε στους πολίτες, ιδιαίτερα στις νεότερες γενιές, χωρίς δημαγωγίες και λαϊκισμούς που έχουν καταστήσει την πολιτική αναξιόπιστη.

Με όπλο τις σοσιαλδημοκρατικές πολιτικές που συνδυάζουν τόσο την παραγωγική ανασυγκρότηση, την οικονομική αποτελεσματικότητα και την αποτελεσματική λειτουργία ενός βιώσιμου δημοσιονομικά κράτους, ικανού  να ασκεί το ρυθμιστικό του ρόλου, όσο και τις αρχές της κοινωνικής συνοχής, της δικαιοσύνης, της αναδιανομής και αλληλεγγύης ανάμεσα στις γενιές, της βιώσιμης ανάπτυξης και της οικολογίας. Που υπερασπίζονται τα ανθρώπινα δικαιώματα, τη διαφορετικότητα, την δημοκρατία, τη διαφάνεια, τη συμμετοχή.

Οι πρόσφατες ενωτικές προτάσεις της Προέδρου του ΠΑΣΟΚ και του Προέδρου του ΠΟΤΑΜΙΟΥ δημιουργούν μια νέα προσδοκία. Ως «Κινήσεις Πολιτών για τη Σοσιαλδημοκρατία», τις χαιρετίζουμε, τις στηρίζουμε και ζητάμε να περάσουμε γρήγορα στα επόμενα βήματα, για να μην πάει χαμένη μια ακόμη ευκαιρία.

Η κοινή Επιτροπή που συμφωνήθηκε, με τη συμμετοχή εκπροσώπων κομμάτων, κινήσεων και άλλων συλλογικοτήτων, αλλά και ευρύτερα, στελεχών από την κοινωνία θα οργανώσει με συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα το διάλογο και θα επεξεργαστεί τις κοινές προτάσεις.

Παράλληλα, οι προγραμματικές θέσεις που έχουν επεξεργαστεί μέχρι σήμερα τα κόμματα, οι Κινήσεις Πολιτών, τα δίκτυα ή επεξεργάζονται τώρα πολυάριθμες ομάδες ενόψη της Πανελλαδικής Συνδιάσκεψης της Δημοκρατικής Συμπαράταξης στις 14-15 Μαΐου θα αποτελέσουν πολύτιμη συμβολή στη διατύπωση της τελικής πρότασης του χώρου.

Για να πετύχει βέβαια το νέο εγχείρημα χρειάζεται ειλικρίνεια και υπερβάσεις από όλους. Αν δοθεί η εντύπωση ότι πρόκειται για προσπάθεια διάσωσης των υπαρχόντων κομμάτων, δια της συγκόλλησης με συμφωνίες κορυφής, για να αθροιστούν τα συρρικνούμενα ποσοστά τους, αυτό δεν ενδιαφέρει την ευρύτερη κοινωνία και τις δημιουργικές δυνάμεις του τόπου.

Ο δρόμος είναι δύσκολος και οι συνθήκες αντίξοες και πρέπει να δημιουργήσουμε έγκαιρα τις κατάλληλες συνθήκες, προκειμένου να προχωρήσουμε, αξιόπιστα και αποτελεσματικά, στη συνδιαμόρφωση ενός σύγχρονου σοσιαλδημοκρατικού πολιτικού οργανισμού στην Ελλάδα που θα λειτουργεί σε εθνικό, αλλά και σε ευρωπαϊκό επίπεδο και θα συμβάλλει στην προώθηση των στόχων και των πολιτικών της σοσιαλδημοκρατίας, για περισσότερη Ευρώπη, με βιώσιμη ανάπτυξη, και κοινωνική συνοχή, χωρίς αποκλεισμούς.